مستأجران سرپل ذهاب بلاتکلیف، ساخت‌وساز در کما

به گزارش روتیتر: یک سال از زلزله ۷٫۳ ریشتری ازگله کرمانشاه می‌گذرد. زلزله هولناکی که ۶۲۰ کشته و بیش از ۱۲هزار و ۳۰۰ مصدوم برجای گذاشت، به ۱۰ شهر و ۱۹۳۰ روستا خسارت زد، ۳۶ هزار واحد مسکونی را تخریب کرد و ۶ هزار میلیارد تومان خسارت به همراه داشت.

حالا یک سال از زلزله‌ای که تاکنون ۱۰ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بار مالی داشته، گذشته است. بر اساس آمارها، روستاها، ۸۵ و شهرها ۵۵ درصد در بازسازی پیشرفت داشته‌اند. با این وجود، هنوز چهار هزار خانوار در کانکس زندگی می‌کنند.

اگرچه سیاست دولت مبنی‌ بر حمایت از زلزله‌زدگان از روزهای اول وقوع این فاجعه اعلام و پیگیری و حدود ۸ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان وام کم‌بهره پرداخت شد، اما همچنان کوه مشکلات بر سر راه زلزله‌زدگان پابرجاست.

**بخش اعظم ساخت‌وسازها در سرپل ذهاب نیمه‌کاره است

علیرضا صادقی یکی از شهروندان سرپل ذهاب در مورد وضعیت این شهر یک سال پس از وقوع زلزله می‌گوید: وام‌های مسکن بین ۴۰ تا ۵۰ میلیون برای ساخت‌وساز به مردم پرداخت شد. حدود ۱۰ میلیون تومان هم وام معیشتی دادند. البته نه اینکه به‌صورت کامل در اختیار خانوارها قرار گیرند، بلکه به‌صورت مرحله‌ای به حساب‌های‌شان اضافه می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: مردمی که منزلی داشتند و خانه‌های‌شان در اثر زلزله خراب شد با این پول تنها توانسته‌اند چارچوب خانه‌ای را بسازند اما بقیه کار روی زمین‌مانده است. این سرنوشت بخش اعظم ساخت‌وسازها در سرپل است. البته برخی نیز که تمکن مالی داشته‌اند خودشان منازلشان را ساخته یا بازسازی کرده‌اند.

صادقی مشکل دیگر را روحیه یأس و ناامیدی در میان مردم می‌داند و می‌گوید: البته حاکمیت فضای یأس‌آلود در اوایل وقوع زلزله به جهت بارسنگین مصیبت‌های وارد غیرمنتظره نبود که آرام‌آرام با بهبود شرایط تا حد زیادی برطرف و روحیه مردم بازیابی شد. اما پس از فروکش کردن شور و اشتیاق کمک‌رسانی و قول و قرارها، حالا دوباره، حاکمیت یأس و ناامیدی به شهر در حال بازگشت است. شاید پر بی‌راه نباشد که اگر امروز وارد سرپل ذهاب شوید فکر کنید همین امروز زلزله آمده است و هنوز خیلی کارها باید انجام شود.

به گفته این شهروند سرپل ذهابی، واقعیت امر این است که با وضعیت کنونی اقتصادی، دست مردم برای هزینه کردن و تأمین مخارج ساخت خانه خیلی خالی است.

«برادر من اکنون در حال ساختن خانه خود است. تنها ۲۶ میلیون تومان هزینه برای ساخت میلگرد و تجهیزات اولیه برای یک خانه ۱۰۰ متری هزینه کرده است. حالا آهن و سایر ملزومات به کنار که سر به فلک می‌کشد. با یک حساب سرانگشتی یک خانه ۱۰۰ متری حداقل بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون هزینه می‌برد، اما نهایت وامی که به مردم داده شده ۴۰ تا ۵۰ میلیون است. با این وضعیت، این شهر ۱۰ سال دیگر هم شهر نمی‌شود.»

**وضعیت مستأجرها از همه بدتر است

البته این وضعیت کسانی است که از قبل خانه داشته‌اند و وضعیت آنهایی که مستأجر هستند بسیار بدتر است. چون این‌ها هنوز در کانکس و چادری زندگی می‌کنند که بعد از یک سال فرسوده شده است.

صادقی می‌گوید: قول‌هایی به مستأجران داده شده که به آنها زمین بدهند و برای آنها خانه بسازند، اما بعد از گذشت یک سال هیچ اقدامی در این باره نشده است و در یک بلاتکلیفی محض به سر می‌برند. نکته اینجاست که من زمینی نمی‌بینم که بتوان آن را در شهر یا اطراف آن برای ساخت خانه خرید مگر آنکه زمین‌های کشاورزی اطراف شهر را تغییر کاربری بدهند، که آن نیز با وجود مقابله شدید با تغییر کاربری‌ها به نظر نشدنی است.

«به فرض مساعدت و تغییر کاربری، این ساخت‌وسازها زمان‌بر است و چون مراحل سخت و طولانی مانند تفکیک شدن دارد، اگر همین الان هم شروع کنند یک سال طول می‌کشد و خدا می‌داند چه بر سر این افراد در این مدت خواهد آمد.»

**عدم تأمین زمین برای چهار هزار مستأجر مناطق زلزله زده

شاهد این مدعا، اظهارات رضا خواجه‌ای، رئیس ستاد بازسازی مناطق زلزله زده کرمانشاه است که ۹ آبان ماه در نشست ستاد بازسازی مناطق زلزله زده کرمانشاه از عدم تأمین زمین برای چهار هزار مستأجر مناطق زلزله زده خبر داد و گفته است: اگر برای این تعداد خانوار نیز تأمین زمین انجام شود، در لیست بازسازی‌ها قرار خواهند گرفت.

رئیس ستاد بازسازی مناطق زلزله زده کرمانشاه اعلام کرد: در دو محله حاشیه‌نشین شهر سرپل ذهاب که روستاهای الحاق شده به این شهر هستند، ۵۰ واحد تخریب شده، اما به دلیل مشکل تملک، شهرداری پروانه آنها را صادر نمی‌کند تا اقدام به بازسازی کنیم.

به گفته خواجه‌ای، سازمان نظام مهندسی در بحث طراحی نقشه و نظارت بر واحدهای زلزله زده، دیگر تخفیفی اعمال نمی‌کند که این مسئله اعتراض برخی از زلزله‌زدگان را به‌دنبال داشته است.

**وضعیت روستاها از شهر بهتر است

صادقی البته وضعیت در روستاها را خیلی بهتر از شهرها توصیف می‌کند و توضیح می‌دهد: با کمک سپاه و بنیاد مسکن، بسیاری از خانه‌های روستایی، از ابتدا تا انتها ساخته شد. شاید به جرأت بتوانم بگویم برخی روستاها، وضع‌شان از قبل زلزله بهتر است چون خانه‌های فرسوده و کاه‌گلی جای خود را به خانه‌های نوساز داده‌اند.

صادقی معتقد است که درواقع مشکلات در شهرها خوب مدیریت نشد و از همان ابتدا که اسکان اضطراری و موقت انجام شد، خود را نشان داد. همچنان که بسیاری با استفاده از روابط، زودتر کانکس گرفتند و برخی دیرتر و حتی بعضی چند کانکس گرفتند.

«از نظر معیشت نیز بسیاری از کسانی که وضعیت مالی مناسبی داشتند شهر را ترک کردند و به مرکز استان آمده‌اند، بخشی از آنها نیز در شهر ماندند و خانه‌های‌شان را ساختند. در این میان قشر متوسط جامعه، خیلی متضرر شدند چون نه توانایی ترک شهر و نه توانایی ساخت خانه خود را دارند. بسیاری نتوانسته‌اند خانه‌های خود را تکمیل کنند.

**زلزله ۶ ریشتری به نام گرانی!

فتحی شهروند دیگری در سرپل ذهاب که بین شهر و روستا در رفت و آمد است نیز می‌گوید: وضعیت نوسازی و بازسازی مناطق مسکونی در مناطق زلزله زده خوب بود تا زمانی که داستان گرانی‌ها پیش آمد که برای مردم تا حد زیادی مشکل ایجاد کرد.

او نیز معتقد است وضعیت مردم در روستاها بهتر است، زیرا هم ساخت وساز در آنجا محدودتر است و هم مردم پرتلاش‌تر. چون مردم شهر ماندند تا شاید کمک بیشتری بگیرند اما همین تعلل با گرانی‌ها همراه شد و مردم را گرفتار کرد.

نوسانات ارزی اینجا هم دست از سر مردم برنمی‌دارد، کما اینکه به گفته فتحی اگر قبل از این نوسانات می‌شد خانه را متری ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان ساخت، اما اکنون با متری ۱ میلیون تومان هم نمی‌توانیم آن را بسازیم. البته زمین به جهت مهاجرت بسیاری از شهروندان، ارزان‌تر شده است.

وی در مورد وضعیت مستأجران بعد از زلزله می‌گوید: آنهایی که از روستا به شهر مهاجرت کرده بودند، دوباره به روستا برگشتند، اما آنهایی که ماندند نیز برای اجاره خانه با مشکل مواجه شده‌اند، چون خانه‌هایی که ساخته شده اندک است و هزینه اجاره خیلی بالاست. برای مثال اجاره یک خانه ۶۰ متری را ماهی یک میلیون تومان اجاره می‌دهند.

**وضعیت بهداشتی و درمانی مطلوب، اما اجاره سرسام‌آور است

تجری، شهروند دیگر که در بخش بهداشت و درمان سرپل ذهاب مشغول فعالیت است، می‌گوید: وضعیت بهداشتی و درمانی مطلوب است و بیمارستان نوسازی شده و آماده استفاده است و آماده انتقال از بیمارستان صحرایی به بیمارستان شهر هستیم ولی از نظر مسکن، مشکلات پابرجاست و اسکلت ساختمان‌ها بالا رفته ولی به علت گرانی و کمبود مصالح کار خوابیده است.

وی می‌گوید که اجاره خانه‌های سالمی که در سرپل ذهاب مانده، آن‌قدر سرسام‌آوراست که مردم توان پرداخت آن اجاره را ندارند. از همین رو، بسیاری ترجیح می‌دهند در کانکس بماند. البته قول‌هایی برای زمین داده‌اند که هنوز عملی نشده است.

به گفته تجری، با این وجود روحیه مردم نسبت به زمان وقوع زلزله خیلی بهتر شده، زیرا در ابتدا فاجعه، غم و غصه از دست دادن خانواده و زندگی، سبب شده بود آمار خودکشی در شهر بالا برود اما اکنون ۶ ماهی می‌شود که مورد خودکشی نداشته‌ایم.

**دغدغه اصلی ساخت‌وساز است

حشمت صفری، رئیس شورای شهر سرپل ذهاب نیز در مورد وضعیت این شهر یک سال پس از زلزله می‌گوید: باوجود زحمات و پیگیری مسئولان ملی، استانی و محلی، روند ساخت‌وساز کند است. این کندی نیز تا حد زیادی به گرانی مصالح ساختمانی مربوط می‌شود که مردم را با مشکل مواجه کرده است.

به گفته وی، مستاجرها و بسیاری از افرادی که خانه‌های‌شان تخریبی بود هنوز در کانکس هستند و تنها برخی واحدهای ساختمانی تعمیری که توانسته‌اند بازسازی را انجام دهند به داخل منازل خود رفته‌اند.

صفری می‌گوید اکنون نیز دوباره با شروع فصل سرد، بارندگی و سرمای هوا مردم را آزار می‌دهد. زیرساخت‌های شهری که برای دفع آب‌های سطحی و آب‌گرفتگی تخریب شده، زندگی روزمره مردم را با مشکل روبه‌رو کرده است.

رئیس شورای شهر سرپل ذهاب روحیه مردم را نسبت به گذشته بهتر می‌داند و معتقد است با وجود قطع درآمدهای روزانه مردم، اگر مسئولان کمک بیشتری بدهند، تسهیلات بانکی را اضافه کنند یا وام بلاعوض بیشتری در اختیار مردم قرار دهند، دغدغه اصلی مردم که ساخت‌وساز است برطرف می‌شود، چون به غیر از آن، سایر مسائل و مشکلات موجود حد شدنی و در حال ساماندهی است.