روایتی از حضور ۱۷ ترالر در دریای عمان/ جای نظارت خالی است
روتیتر:۱۷ ترالر در دریای عمان مشغول صید هستند و با وجود نظارت های فراوان سازمان شیلات باز هم به صورت مکرر از قوانین و محدویت‌هایی که برایشان در نظر گرفته شده، تخطی می‌کنند.
به گزارش روتیتر: صید ترال و حضور ترالرها در خلیج فارس و دریای عمان حرف یک‌روز و دو روز نیست؛ کشتی‌های صید صنعتی ترال چه چینی باشند، چه نباشند حداقل سه دهه است در دریای عمان حضور دارند و صید می‌کنند. این کشتی‌های ترالر که ملزم به رعایت محدویت‌ها و قوانین صیادی هستند در سه دهه حضور خود مرتبا از محدویت‌های صید تخطی کردند و صید ترال را که می‌توانست راهی برای ارزآوری عمده برای کشور از راه ماهی‌های غیرماکول باشد به راهی برای گرفتن امنیت شغلی و اجتماعی صیاد محلی تبدیل کرده‌اند.
کشورهای حوزه اقیانوس هند و دریای عمان از سال‌ها پیش برنامه‌های ویژه‌ای برای صید صنعتی ماهی‌های غیرماکول اجرا کرده‌انددریای عمان به‌وسطه اتصال مستقیم خود به اقیانوس هند منبع بسیاری از گونه‌های ماهی و به‌ویژه ماهی‌های غیرماکول است که به‌دلیل ملاحظات شرعی مورد استفاده مسلمانان نیست؛ کشورهای حوزه اقیانوس هند و دریای عمان از سال‌ها پیش برنامه‌های ویژه‌ای برای صید صنعتی ماهی‌های غیرماکول اجرا کرده‌اند.
ماهی‌های غیرماکول که «فانوس ماهیان»، «ماهی‌های مرکب»، «مار ماهی» و «یال اسبی» نظایر آن هستند؛ ذخیره‌ای ارزشمند برای اقتصاد و ارزآوری‌اند؛ این ماهی‌ها در صنایع تبدیلی به خوراک دام و طیور و ماهی‌های پرورشی و همچنین طعمه‌ای برای ماهی‌های خوراکی و سنتی تبدیل می‌شوند و هم در داخل خریدار دارند و هم در کشورهای مثل چین به‌صورت عمده مصرف می‌شوند.
ایران هم برای اینکه از دیگر کشورهای منطقه برای برداشت این ماهی‌های ارزشمند عقب نماند؛ از سال‌ها پیش برنامه‌های ویژه‌ای را برای صید صنعتی این ماهیان در دستورکار قرار داده است؛ به گفته نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی از سال ۱۳۷۰؛ ۶۷ ترالر مامور برداشت این ماهی‌ها در آب‌های عمیق ۱۲ مایلی شدند.
نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، گفت: صید صنعتی که صید ترال یکی‌از آن‌هاست قبلا با تور کف مرسوم بوده است؛ این ۶۷ ترالر هرچند بعدها تورشان اصلاح شد و به تورهای میانی مجهز شدند ولی از سال ۷۰ تاکنون به طور مداوم در آب‌های عمان فعال بودند و مامور برداشت ذخایر ماهی‌های غیرماکول برای کشور بوده‌اند.
عبدالغفور ایران نژاد تصریح می‌کند: مجوزهای صید این ترالرها در آب‌های ۸ تا ۱۲ مایل به‌بعد بوده و موظف بودند ماهی‌های غیرماکول را صید کنند اما طی این مدت مرتبا از محدویت‌ها عبور می‌کردند و وارد محدوه صید سنتی صیادان ما می‌شدند و حتی تا آب‌های ۳ مایل نیز می‌آمدند.
ایران نژاد تصریح می‌کند: ترالرها به‌دلیل تخلفات مکرر در تجاوز به حریم صیادان سنتی ما، کم کم با شکایت صیادان و پیگیری شیلات از دور خارج شدند و مجوزهایشان لغو شد به‌طوری که هم‌اکنون فقط ۱۷ ترالر مشغولند که این‌ها هم تخلفات زیادی دارند و مسئولان شیلات قول داده‌اند، این ۱۷ ترالر هم کم کم از دور خارج شوند.
صید در آب‌های ساحلی برای ترالرها طمع آور است
اما اینکه چرا ترالرها به‌صید در آب‌های عمیق ۱۲ مایل قانع نمی‌شوند و به محدوده صیادان بومی و ساحل وارد می‌شوند را یک صیاد بومی چابهاری توضیح می‌دهد.
این صیاد بومی که نسل اندر نسلش صیاد بودند و به‌گفته خودش ۵۰ سال است کارش صیادی است؛ می‌گوید: تجمع ماهی‌ها در آب‌های ۱۲ مایل و ساحلی بیشتر است و عمده این ماهی‌ها این محدوده هم سنتی و هم تجاری هستند که از قدیم الایام توسط صیادان محلی و با قایق یا لنج صید می‌شدند.
ترالرها باوجود آنکه ملزم به‌رعایت محدویت‌هایی بودند ولی به‌دلیل آنکه تجمع ماهی‌ها و به‌ویژه ماهی‌های خوراکی در آب‌های ساحلی بیشتر است متاسفانه طمع می‌کردند و وارد آب‌های ساحلی می‌شدندعزیر هوت می‌افزاید: ترالرها باوجود آنکه ملزم به‌رعایت محدویت‌هایی بودند ولی به‌دلیل آنکه تجمع ماهی‌ها و به‌ویژه ماهی‌های خوراکی در آب‌های ساحلی بیشتر است متاسفانه طمع می‌کردند و وارد آب‌های ساحلی می‌شدند.
هوت تصریح می‌کند: شیلات با آن‌ها برخورد می کند ولی متاسفانه آن‌قدر صیادی در آب‌های ساحلی برای ترالرها جذابیت و طمع دارد که مرتبا می‌آیند و ذخایر ماهی‌های خوراکی سنتی را که سهم ما و صیاد محلی است برداشت می‌کنند.
اما نکته حائز اهمیت اینجاست که صید صنعتی برای برداشت ماهی‌های غیرماکول عمان و در آب‌های بین‌المللی که مورد استفاده و مشترک در همه کشورهاست؛ اجتناب ناپذیر است و درصورتی که ما برداشت نکنیم این ماهی‌ها توسط دیگر کشورها برداشت می‌شوند؛ اما این صید باید با رعایت موازین زیست محیطی و محدودیت‌های مشخص و صدالبته با نظارت دقیق باشد.
به گفته مدیران شیلات؛ ایران می‌خواهد به صید سالانه ۳۰۰ هزارتن فانوس‌ماهی از عمان که یکی‌از مهم‌ترین ذخایر عمده ماهی‌های غیرماکول است برسد. این مقدار صید حتما با روش‌های صید صنعتی میسر می‌شود.
صید «پرساین» جایگزینی مناسب برای ترال است
یک کارشناس شیلات می‌گوید: برای اینکه بتوانیم ماهی‌های غیرماکول عمان را با یک روش بهره‌وری بالا و به‌روش صید صنعتی برداشت کنیم باید حتما از کشتی‌های بزرگ صید صنعتی کمک بگیریم و حتما بر روند برداشت آن‌ها و محدویت‌های صیدشان نظارت دقیقی انجام دهیم.
محسن نگهداری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، می‌افزاید: صید صنعتی انواع مختلفی دارد که صید ترال با تور میانی یکی‌از آن‌هاست؛ درست است ما می‌توانیم به‌روش صید ترال و تورمیانی ذخایر ماهی‌های غیرماکول را برداشت کنیم اما روش‌های نوین دیگری نیز برای صید صنعتی در دنیا با کمترین آسیب به محیط زیست باب شده است.
این کارشناس تصریح می‌کند: یکی‌از این روش‌ها، صید «پرساین» است که صید ضمنی (ماهی غیر هدف در تور صید صنعتی که بی‌مصرف هستند و دور ریخته می‌شوند) را تا حد زیادی کاهش می‌دهد و آسیب به محیط زیست را هم به حداقل می‌رساند.
وی می‌گوید: کشتی‌های «پرساین» شیلات که کشتی‌های مدرنی برای صیادی در جهان هستند با ردیاب محل تجمع ماهی‌های غیرماکول را به‌صورت گله‌ای شناسایی می‌کنند و با تورهای محاصره‌ای میانی در آب‌های عمیق آن‌ها را به‌دام می‌اندازند و با همان آب دریا بالا می‌آورند و در مخازن یخ قرار می‌دهند.
نگهداری بابیان اینکه این روش صید، به‌دام انداختن دیگر ماهی‌های خوراکی و یا گونه‌های ارزشمند رو به انقراض را به حداقل می‌رساند؛ تاکید می‌کند: حتی در صورتی که گونه‌های ارزشمند صید شوند همانطور که توضیح دادم امکان برگرداندنشان به دریا وجود دارد؛ امروزه کشورها به جای صید ترال برای برداشت ذخایر غیرماکول به این روش نوین صید روی آوردند.
امروزه روش‌های نوین دیگری نیز برای صید صنعتی در دنیا با کمترین آسیب به محیط زیست باب شده استاین کارشناس خاطرنشان می‌کند: صید ترال با تور کف به‌طور کامل از رده خارج شده و با تور میانی آمده؛ هرچند ترالرهای ایران به تور میانی مجهز هستند ولی در مجموع صید ترال چه با تور میانی و چه کف با صید ضمنی قابل توجه ضربات جبران ناپذیری به ذخایر ارزشمند و گونه‌های رو به انقراض دریا می‌زند.
ایران نیز به جایگزینی روش‌های صید صنعتی به‌جای ترال مدتی است ورود کرده است؛ مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان می‌گوید: هم‌اکنون یک کشتی صید صنعتی با ظرفیت ۲ هزارتن «پرساین» در دریای عمان به‌صورت موردی به صید ماهی‌های غیرماکول می‌پردازد و در اسکله چابهار تخلیه می‌کند.
هدایت‌الله میرمرادزهی نماینده دوره نهم مردم سروان سیب، سوران و زابلی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، می‌افزاید: هم‌زمان با از رده خارج کردن ترالرها، به‌دنبال جایگزینی کشتی‌های پرساین به‌جای آن‌ها هستیم؛ مجوز ۷ کشتی پرساین شیلات برای صیادی در آب‌های عمان اخذ شده و به‌دنبال جذب سرمایه‌گذار و خرید این کشتی‌های مدرن برای برداشت ذخایر غیرماکول دریا هستیم.
وی تصریح می‌کند: برای ترالرهای کنونی هم تا جایگزینی پرساین‌ها محدویت‌هایی بیش‌از گذشته وضع کردیم؛ علاوه بر محدودیت صید در آب‌های عمیق و ۱۲ مایل، استفاده از ناظر برروی ترالرها، «جی پی اس» برای ردیابی و از همه مهم‌تر تعهد محضری ۴۵ روزه برای صید در زمان و مکان تعیین شده، شروط ترالرها برای صیادی در عمان است.
هرچه باشد ترالرها درحالی با محدویتی که رعایت نمی‌شود در عمان صید می‌کنند که صید ترال و ترالرها امروزه در بسیاری از کشورها از دور خارج شده اند و روش‌های صید صنعتی نوین نظیر پرساین و صید با قلاب (لانگ لاین) باب شده‌اند؛ ترالرهای ایران اما هنوز روی دوراند و نه‌تنها بدون نظارت در آب‌های عمیق با صید گونه‌های رو به انقراض تن کارشناسان و فعالان محیط زیست را می‌لرزانند که با ورود به آب‌های ساحلی خواب و خوراک را برای صیادان محلی و بومی هم حرام کرده اند.
