سفر به روستایی از سرزمین چشمه‌های سرد

روتیتر: روستای ولیان یکی از این روستاهاست که به گفته اهالی قدیمی آن یکی از مهمترین و پرآوازه‌ترین روستاهای این منطقه از گذشته دور تا چند سال اخیر به شمار می‌رفته است اما این سال‌ها دیگر آن تب و تاب و حس و حال گذشته را ندارد.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی روتیتر، استان البرز روستاهای زیادی دارد که هر کدام از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار هستند، این تنوع و ویژگی خاص هر روستا شرایط آب و هوایی، آداب ورسوم، ریشه‌های تاریخی، تولید محصولات باغی و زراعی را شامل می‌شود.
این روستا در ۱۵ کیلومتری شمال کوهسار واقع شده و از شمال به کوه میانبند و روستای اسکوی دره، از جنوب غربی به روستاهای دوزعنبر و آجین دوجین، از شرق به روستای گلین رود و از طرف غرب به روستای توره ده محدود می‌شود.
ارتفاع ۱۸۳۰ متری ولیان از سطح دریا باعث شده است تا این روستا هم مانند دیگر روستاهای ساوجبلاغ بهار و تابستان‌هایی معتدل و دلپذیر، پاییزی رنگارنگ و زمستان‌هایی سرد و برفی را به خود ببیند.
برخی گمانه‌زنی‌ها که البته با بررسی بنای خانه‌ای قدیمی در روستای ولیان شکل گرفته است از قدمت سه هزار ساله این روستا حکایت دارد.
با این پیش‌زمینه راهی شهرستان ساوجبلاغ و روستای ولیان می‌شوم، توصیف مسیر منتهی به روستا در هر فصل منحصر به فرد است.
ولیان در بهار نقطه عطف سیر دنیای خفته‌ای را به نمایش می‌گذارد که میل بی حد و حصری به بیداری و تجلی صفت حیات‌بخش خداوند خالق را دارد.
کوه‌هایی با شیب ملایم و پوشیده از علفزارهای سرسبز که روح هر رهگذری را سرشار از تساهلی عمیق می‌کند و بی اختیار لبخندی برخاسته از فطرت پاک انسانی بر لب‌ها می‌نشاند.
صحنه تابستانی ورود به روستای ولیان انگار نقاشی بی نقصی است که توسط چیره‌دست‌ترین نقاش دنیا کشیده و در معرض دید رهگذران این مسیر قرار داده شده است.
کوه‌های سوخته قهوه‌ای رنگ که با گرد طلایی علفزارهای خشک تزیین شده و در ترکیب با آبی فیروزه‌ای آسمان حالت چشم نوازی را به خود گرفته و در ترکیب با سبزی انبوه درختان روستا که در دوردست‌ها و تا دامنه کوه دیده می‌شود زیبایی مسحور کننده‌ای را به این صحنه باشکوه بخشیده است.
ولیان در پاییز به سان منشوری است که خورشید از یک طرف بر آن طلوع می‌کند و از سوی دیگر تمام رنگ‌های خدا را بر پهنه وسیع این سرزمین می‌پاشد.
کافی است بادی ملایم در میان برگ‌های رنگارنگ درختان سر به فلک گذاشته ولیان بپیچد و پس از آن به نم نم بارانی پاییزی ختم شود تا هر مخلوقی را شیفته خالق و زیبایی‌های نشات گرفته از او ‌کند.
زمستان ولیان اما مثال زدنی است، انگار خداوند پرده‌ای یکدست سفید بر همه این زیبایی‌ها کشیده است تا به مرور و یک به یک نمایان کند.
ولیان خلق شده تا در همه فصول صفت زیبایی و زیبادوستی خداوند را به نمایش بگذارد…
ورود به روستا با کوچه‌های پیچ در پیچ آغاز می‌شود، شاخه‌های درختان از حیاط خانه‌های روستا به این کوچه‌ها سرک می‌کشند، در حاشیه روستا کوچه‌هایی است که با پله‌هایی قدیمی سرازیر و در نهایت به کرانه‌ای ختم می‌شود که چشم اندازش موج درختان ایستاده در باغات روستاست، ولیان گویی جزیره‌ای است در میان دریایی از رنگ.
جمعیت روستا در زمستان و تابستان متغیر است
در ورودی روستا چند نفر با هم مشغول صحبت کردن هستند، نزد آنها می‌روم تا جویای وضعیت روستای ولیان شوم، یکی از آنها می‌گوید: جمعیت ولیان در طول سال متغیر است،وقتی هوای روستا خوب باشد جمعیت روستا تا سه هزار نفر هم بالا می‌رود اما در دیگر ایام سال حدود هزارو۵۰۰ نفر در روستا زندگی می‌کنند.
مرجان نظری در خصوص شغل اهالی ولیان نیز به خبرنگار ایسنا می‌گوید: درآمد اکثر مردم این روستا از فعالیت‌های زراعی، باغداری و دامداری تامین می‌شود وگندم، جو، توت هراتی، سیب، گیلاس، گردو، آلبالو، زردآلو و خرمالو از مهم‌ترین محصولات زراعی و باغی روستای ولیان است.
وی در خصوص مناطق مختلف روستای ولیان خاطرنشان می‌کند: روستای ولیان از چهار منطقه به نام‌های پایین محله یا جیرمحله، وسط محله یا میان محله، چال محله در قسمت شرقی روستا و جر محله در قسمت بالایی روستا تشکیل شده است.
نظری در خصوص غذاهای روستای ولیان می‌گوید: از غذاهای محلی این روستا می‌توان به انواع غذاهای گوشتی، اشکنه، دمک، سیر ماست پلو، آش رشته، جو آش، بلقور آش، گندم آش و ترش آش اشاره کرد.
وی ادامه می‌دهد: یکی از غذاهای معروف ولیان کشک و دوپلو است که ترکیبی از برنج، رشته، کشک، کلم، سیر، چغندر و سیب زمینی است. رشته پلو نیز که با لوبیا چیتی،رشته پلویی، پیاز داغ، روغن فراوان وشیره توت می‌پزند از دیگر غذاهای لذیذ و خوشمزه محلی روستاست.
از کوچه‌های پیچ در پیچ روستا می‌گذرم خانه‌های قدیمی و سنتی روستای ولیان، دیوارهای ضخیم، سقف‌های مسطح و در و پنجره‌های چوبی دارند و عمده مصالح به کار رفته در ساخت آنها شامل لاشه سنگ، خشت، گل، گچ و خاک و چوب است.
پنج دقیقه‌ای که در روستا پیاده می‌روم به مسجد جامع ولیان می‌رسم، نمای بیرونی مسجد از قدمت زیاد ساختمان حکایت دارد با کلید دار مسجد جامع هم‌صحبت می‌شوم و از او در مورد ولیان می‌پرسم.
چناری که هزار تا ۱۵۰۰ سال عمر دارد
صادق نادری از دیگر اهالی این روستا از ویژگی‌های روستای ولیان می‌گوید و با اشاره به درخت چنار حیاط مسجد جامع روستا می‌گوید: این چنار حدود ۱۵۰۰ سال قدمت دارد و از هفت سال پیش به ثبت رسیده است.
نادری ادامه می‌دهد: از دور و نزدیک برای دیدن این چنار به ولیان می‌آیند اما اینکه حالت جذب گردشگر داشته باشد هنوز اینگونه نشده و افراد زیادی برای دیدن آن مراجعه نمی‌کنند.
وی در خصوص بنای مسجد جامع روستای ولیان نیز توضیح می‌دهد و می‌گوید: قدمت این مسجد هم کم از همین چنار ندارد و شاید به هزار سال برسد.
از نادری در مورد وضعیت آب، برق و گاز روستا که می‌پرسم می‌گوید: خدا را شکر در هیچکدام از این موارد مشکلی نداریم و همیشه گاز و آب و برق رستا برقرار است.
اکثر جوانان ولیان از این روستا مهاجرت می‌کنند
این ساکن روستای ولیان در مورد اینکه آیا اهالی ولیان از روستا مهاجرت می‎کنند یا خیر می‌گوید: اکثر جوانان روستا به دلیل بی میلی به کار کشاورزی از روستا می‌روند و در شهر ساکن می‌شوند.
نادری تصریح می‌کند: تمام خواهران و برادران من نیز چند سال پیش از این روستا مهاجرت کردند و فقط من در ولیان باقی مانده‌ام.
وی در خصوص وضعیت بهداشت و درمان روستا نیز می‌گوید: خانه بهداشت روستا از وضعیت خوبی برخوردار است اهالی روستا از آن رضایت دارند.
صحبتم با این ساکن روستای ولیان که تمام می‌شود از مسجد خارج می‌شوم راه پیچ در پیچ داخلی روستا را ادامه می‌دهم، یکی از جوانان روستا نظرم را به خود جلب می‌کند، با او همکلام می‌شوم و از او می‌خواهم در مورد ولیان صحبت کند اما پاسخ می‌دهد: من بیشتر ایام سال را برای کار در کرج ساکن هستم و فقط گاهی مواقع به ولیان باز می‌گردم از همین رو چیز زیادی در مورد مشکلات و مسائل ولیان نمی‌دانم.
مجید غلامپور می‌گوید: بهتر است برای اطلاع بیشتر از مسائل و مشکلات روستا به ورودی ولیان بازگردم چون بیشتر قدیمی‌های روستا در آنجا جمع می‌شوند.
مجددا راهی ورودی روستا می‌شوم، با یکی ازاهالی ولیان در مسیر همقدم می‌شوم، تمایلی به ذکر نامش ندارد و اینطور که پیداست دغدغه و تعصب زیادی نسبت به روستا دارد.
جمعیت ولیان در سال های اخیر کاهش یافته است
وی می‌گوید: ولیان در سال‌های گذشته از امکانات زیادی برخوردار بود اما متاسفانه در سال‌های اخیر با کاهش جمعیت و عدم رسیدگی بخش زیادی از این امکانات از دست رفته است.
این ساکن روستای ولیان ادامه می‌دهد: پیش از این دو بانک در روستا وجود داشت اما حال یکی از این بانک‌ها تعطیل شده، مدارس نیز دو شیفت شده است.
وی به مهاجرت اهالی ولیان اشاره می کند و خاطرنشان می‌کند: هنوز این مهاجرت به چشم نمی‌آید اما اگر با همین روند ادامه داشته باشد تا چند سال آینده شاهد کاهش چشمگیر روستای ولیان خواهیم بود.
این ساکن ولیان در پاسخ به اینکه چرا مردم از ولیان کوچ می‎کنند می‌گوید: شغل اکثر اهالی ولیان کشاورزی است اما وقتی از این کشاورزی حمایت نشود جوان ولیانی دلیلی برای ادامه این کار نمی‎بیند و با فروش زمین‌های خود ترجیح می‌دهد در شهر ساکن شود و کاری جز کشاورزی در روستای ابا و اجدادیش پیشه کند.
وی تاکید می‌کند: همین مسائل است که باعث دلسردی بسیاری از جوانان و عدم سکونت در روستا و مهاجرت به شهرهای اطراف شده است.
این اهل روستای ولیان سال‌های ۵۰ و ۶۰ روستای ولیان را بسیار پررونق‌تر از سال‌های اخیر عنوان می‌کند و می‌گوید: روستا زمانی رونق می‌گیرد که جمعیت در آن ساکن باشد حال که جمعیت در حال مهاجرت از روستاست رونق نیز از روستا مهاجرت می‌کند.
در ادامه پای صحبت یکی دیگر از اهالی روستا می‌نشینم، علی احمدی از ساکنین روستای ولیان است که نسبت به هزینه‌های نابجای مسئولان روستا گلایه دارد.
احمدی می‌گوید: اخیرا یک مجتمع خیریه با هزینه‌ای معادل دو میلیارد تومان در روستا ساخته شده که به نظر من لزومی برای ساخت آن وجود نداشت چرا که با همین پول می‌شد چند واحد تولیدی ساخت و با هزینه کم به افراد نیازمند اجاره داد و از گردش مالی ایجاد شده آن در توسعه روستا استفاده کرد.
وی ادامه می‌دهد: یا اینکه با توجه به پتانسیل‌های روستا یک کارخانه ساخت تا اهالی روستا و به خصوص افرادی که قرار است توسط این خیریه مورد حمایت قرار گیرند در آن مشغول شوند.
احمدی می‌گوید: اگر متولیان به جای ساختن خیریه‌ چنین اقداماتی می‌کردند همه چیز در ولیان رونق می‌گرفت.
برای رونق گردشگری ولیان اقدامی نشده است
این ساکن روستای ولیان به پتانسیل‌های ولیان به خصوص در حوزه گردشگری نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: حاشیه رودخانه ولیان، باغات و طبیعت بکر روستا، چنار ۱۵۰۰ ساله و خود بافت روستا می‌تواند گردشگر زیادی را به روستا جذب کند اما کسی در این زمینه اقدامی نکرده است.
گفتنی است ولیان از طریق اتوبان کرج – قزوین و از کنار پل کردان و شهر کوهسار با جاده آسفالت قابل دسترسی است. در مسیر این روستا شهر کوهسار، روستاهای کردان، خوروین،آجین دوجین و چند روستای دیگر قرار دارد.
ولیان روستای هدف گردشگری است ولی از این عنوان نصیبی نبرده
دهیار روستای ولیان در خصوص جمعیت این روستا به خبرنگار ایسنا منطقه البرز، گفت: در این روستا بیش از هزار نفر درقالب ۳۵۰ خانوار به صورت ثابت زندگی می‌کنند و جمعیت شناور این روستا در فصل بهار و تابستان به بیش از سه هزار نفر نیز می‌رسد.
منصور صمدبین درباره وجه تسمیه ولیان نیز خاطرنشان کرد: درگذشته نام خانوادگی اکثر کسانی که در این روستا زندگی می‌کردند والی‌زاده بوده و این نام به مرور زمان به ولیان تغییر یافته و به عنوان اسم روستا انتخاب شده است.
وی ادامه داد: ولیان یکی از روستاهای هدف گردشگری البرز به شمار می‌آید ولی از این عنوان کمتر نصیبی برده است. بیشتر زیبایی‌های این روستا را جاذبه‌های طبیعی مثل رودخانه دربند، کوه و چشمه‌های مختلف تشکیل داده‌اند. علاوه بر جاذبه‌های طبیعی از درخت چنار هزار ساله حیاط مسجد جامع ولیان و درخت توت قدیمی مسجد حضرت ابوالفضل (ع) این روستا نیز می‌توان به عنوان دیگر جاذبه‌های گردشگری این روستا نام برد. همین جاذبه‌ها باعث شده در طول بهار و تابستان گردشگران زیادی به این روستا سفر کنند.
صمد بین خاطرنشان کرد: با وجود اینکه ولیان به عنوان روستای هدف گردشگری شناخته شده ولی از کمترین امکاناتی برای پذیرایی از گردشگران برخوردار نیست. این روستا حتی از سرویس بهداشتی و نمازخانه نیز برخوردار نیست و همین باعث شده گردشگران پس از یک بار سفر به این روستا دیگر علاقه‌ای به بازگشت مجدد نداشته باشند.
وی در پاسخ به اینکه چرا دهیاری نسبت به ساخت این امکانات اقدام نمی‌کند توضیح داد: چون بیشتر جاذبه‌های گردشگری ولیان خارج از بافت این روستا قرار دارد دهیاری نمی‌تواند از بودجه سالانه خود برای ساخت سرویس بهداشتی و یا استراحتگاه برای گردشگران استفاده کند.
دهیار روستای ولیان ادامه داد: سال گذشته با تلاش‌های صورت گرفته و با همکاری ساکنان روستا دو سرویس بهداشتی عمومی در این روستا ساخته شد ولی این تعداد به هیچ وجه پاسخگوی نیاز گردشگران نیست. هرچند سرویس‌های بهداشتی ساخته شده استاندارد نیستند ولی باز بخشی از مشکل گردشگران را حل می‌کنند.
وی در ادامه به استقبال اهالی ولیان نسبت به حضور گردشگران در این روستا اشاره کرد و عنوان کرد: ساکنان ولیان برخلاف برخی روستاهای استان از حضور گردشگران ناراضی نیستند زیرا به خوبی می‌دانند حضور گردشگران باعث درآمدزایی برای آنها می‌شود.
صمد بین افزود: ورود بی اجازه گردشگران به باغ‌های میوه به خصوص در فصل تابستان تنها مشکل اهالی این روستا با میهمانان ناخوانده است.
دهیار ولیان ادامه داد: برخی از گردشگران بدون اجازه به باغ‌های میوه روستاییان وارد می‌شوند و میوه‌های درختان را می‌کنند که همین موضوع باعث بروز برخی مشکلات می‌شود.
وی افزود: گردشگران باید آداب و فرهنگ روستاگردی را رعایت کنند تا دیدگاه روستانشینان نسبت به آنها تغییر نکند.
دهیار روستای ولیان در پایان خاطرنشان کرد: یکی از راه‌های جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها رونق گردشگری روستایی است، این رونق نیازمند عزمی همگانی است، یعنی هم گردشگران و هم مسئولان و هم اهالی روستا باید با یکدیگر تعامل مناسبی داشته باشند تا گردشگری روستایی در استان به جایگاه واقعی خود برسد.
به گردشگری روستایی باید نگاه ویژه‌ای شود
عضو شورای اسلامی روستای ولیان نیز در گفت وگو با ایسنا با بیان اینکه شورای اسلامی ولیان در تلاش است با تعامل مشکلات این روستا را برطرف نماید گفت: افزایش اعتبارات روستا و نگاه ویژه به این منطقه گردشگری یکی از راه‌های توسعه و رفع مشکلات ولیان است.
غلامرضا کرمیار اضافه کرد: باید با تعامل، ایجاد توسعه پایدار در ولیان را طرح‌ریزی و افقی روشن را برای این منطقه توریستی ترسیم نمود که البته این مهم دور از دسترس نیست.
کرمیار ضمن قدردانی از حمایت‌های مهندس رضوی مدیر دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری البرز و ابوالقاسم پالیزگیرفرماندارساوجبلاغ گفت: امیدوارم مسئولین به روستای ولیان با نگاه دلسوزانه‌تری بنگرند.
وی با بیان اینکه شورا اسلامی ولیان بازوی توانمند مردم است گفت: این نهاد موظف است نیازهای مردم را رفع ودر درجه اول خدمتگذاری به اقشارمختلف را از یاد نبرد.
وی در پایان با اشاره به اینکه ولیان ازروستاهای پرگردشگر استان است خاطرنشان کرد: این روستا نیازمند نگاه ویژه مسئولین است.