روتیتر: کشف نخستین خشت دست ساز بشر از محوطه این تپه به عنوان یکی از مهمترین نتایج حفاری های انجام شده به شمار می‌آید. بدون شک اگر باستان شناسان تمام این محوطه تاریخی را مورد کاوش قراردهند، بسیاری از معادلات و دانسته‌های موجود درباره‌کیفیت زندگی بشر تغییر می‌کند. درحال حاضر این محوطه تاریخی‌که از سال ۵۲ به ثبت ملی رسیده، درانتظار ثبت جهانی است و امید است با پیگیری مسئولان درآینده نه چندان دور شاهد درخشش نام تپه ازبکی در فهرست میراث جهانی یونسکو باشیم.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی روتیتر، تپه ازبکی به عنوان هویت فرهنگی البرز، یکی از مهمترین مراکز بشرشناسی دنیا محسوب می‌شود. این تپه شش هزار سال بقایای فرهنگی پیش از تاریخ و اوایل دوران تاریخی ایران (قرن هفت تا یک قبل از میلاد مسیح ) را درخود جای داده است. محوطه ازبکی ۱۰ تپه تاریخی را درخود جای داده‌که در شش مورد ازآنها حفاری‌های باستان شناسی صورت‌گرفته است.تپه ازبکی یکی از بزرگترین مراکز بشرشناسی‌دنیا است
سهیلا مقصودی، راهنمای‌گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی البرز در گفت وگو با ایسنا گفت: باستان شناسان مطرح جهان از تپه ازبکی به عنوان یکی از بزرگترین مراکز بشرشناسی دنیا یاد می‌کنند.
وی با اشاره به قدمت این تپه تاریخی توضیح داد: قدمت تپه ازبکی حتی از تپه‌های هفت هزارو ۵۰۰ ساله سیلک هم بیشتر است و به۹ هزار سال پیش بازمی‌گردد.
وی ادامه می‌دهد: تپه ازبکی یکی از معدود تپه های تاریخی جهان است‌که آثار و بقایای ۹ هزارسال زندگی مستمررا درخود جای داده است.
۹هزارسال زندگی مستمردر محوطه ازبکی
مقصودی ابرازکرد: طبق شواهد و مدارک به دست آمده به دلیل موقعیت مناسب جغرافیایی و آب وهوایی منطقه، تا هزار و ۵۰۰ سال پیش درافرادی دراین تپه سکونت داشتند.
این راهنمای گردشگری میراث فرهنگی یادآورشد: به نظرمی‌رسد از زمان یکجا نشین شدن بشر تپه ازبکی پذیرایی گروه‌های انسانی بوده؛ چراکه در فضای این تپخه تاریخی آثاری از اولین ابراز ساخته دست بشر تا ابرازی‌که در هزار و ۵۰۰ سال پیش مورد استفاده مردم قرار می‌گرفت، یافت شده است.
وی اضافه کرد: بدون شک باکاوش تمام محوطه تپه ازبکی‌گره‌های بزرگی از زندگی بشر باز می‌شود و به ابهامات باستان شناسان درباره تاریخ رفع می‌گردد.
مقصودی با اشاره به اینکه اطلاعات دقیقی از تپه ازبکی در اختیار مردم قرار ندارد، ابراز کرد: به دلیل اینکه امکان بازدید عمومی از این تپه وجود ندارد و میراث فرهنگی هم اطلاع رسانی مناسبی در خصوص این اثر تاریخی نداشته است، بسیاری از مردم از وجود تپه ازبکی در البرز با خبر نیستند.
انتشارکتاب تپه‌ابکی
وی توضیح داد: به تازگی‌کتابی با عنوان « تپه ازبکی» منتشر شده که مطالعه آن تا حدودی می تواند به افزایش آگاهی مردم درباره این اثر تاریخی کمک کند.
وی با بیان اینکه شرایط مناسب برای بازدیدگردشگران از این محوطه تاریخی وجود ندارد، ادامه داد: هنوز عملیات تابلوگذاری و ایجاد مسیر عبورگردشگران درمحوطه این تپه انجام نشده به همین دلیل تردد مداوم مردم دراین محوطه می‌تواند باعث آسیب به این اثر تاریخی شود.
این راهنمای‌گردشگری میراث فرهنگی اضافه‌کرد: علاوه براین برای راحتی بیشترگردشگران مسئولان باید به فکر ایجاد پارکینگ، موزه ، مراکز پذیرایی و خدماتی در کنار این محوزه تاریخی باشند.
تپه ازبکی هویت فرهنگی البرز نشینان است
وی گفت: امید است با مرمت و بازسازی قلعه‌های این تپه، درآینده نزدیک شاهد بازدیدگردشگران خارجی و داخلی از این اثر تاریخی باشیم.
مقصودی افزود: تپه ازبکی هویت فرهنگی البرز نشینان است و می‌تواند به عنوان نماد این استان معرفی شود تا به این ترتیب بخشی از ذهنیت عموم مبنی بر اینکه البرز استانی بی هویت است اصلاح شود.
جذب اعتبار برای تپه ازبکی
معاون میراث فرهنگی البرز با اشاره به جذب اعتبارملی درنظرگرفته شده برای تپه ازبکی گفت: اعتبار ملی درنظرگرفته شده برای تپه ازبکی به زودی به حساب میراث فرهنگی البرز واریز می‌شود.
مهنازطاهری ادامه داد: سال‌گذشته اعتبار ملی برای مرمت و بازسازی این تپه درنظرگرفته نشده بود و اعتبار استانی مصوب شده نیز تخصیص نیافت.
وی با بیان اینکه اعتبار جذب شده برای تپه ازبکی هنوز رسانه‌ای نشده اضافه‌کرد: به محض اینکه اعتبار درنظرگرفته شده به حساب میراث فرهنگی استان واریز شود مبلغ کلی‌آن رسانه‌ای خواهد شد.
وی توضیح داد: سازمان میراث فرهنگی بنا داشت این اعتبار برای مرمت و بازسازی این تپه تاریخی هزینه شود ولی درشرایط فعلی تعیین حریم و شفاف سازی وضعیت مالکیت‌آن در اولویت قرار دارد.
معاون میراث فرهنگی البرز ابراز کرد: بدون شک گمانه زنی، تعیین حریم و مشخص شدن وضعیت نهایی مالکیت این تپه نقش به سزایی درتسریع فرایند ثبت جهانی‌آن خواهد داشت.
تملک تپه ازبکی به اعتبار زیادی نیاز دارد
وی با اشاره به اینکه تپه ازبکی قابلیت‌های ثبت جهانی را دارد، گفت: برای ثبت جهانی یک اثر تاریخی شرایط ویژه‌ای لازم است‌که درصدد تامین‌آنها برای تپه ازبکی هستیم.
طاهری با اشاره به اینکه برای تعیین تکلیف وضعیت مالکیت این تپه اعتبارزیادی لازم است اظهار کرد: با اعتبار امسال تنها میتوان نسبت به تعیین حریم تپه‌ازبکی اقدام کرد چون تعیین مالکیت این اثر تاریخی به اعتبار هنگفتی نیاز دارد و درشرایط فعلی سازمان میراث فرهنگی ازعهده تامین آن برنمی‌آید.
عرصه واقعی تپه ازبکی بیش از ۱۰۰ هکتار است
این مسئول با بیان اینکه تنها ۱۲ هکتار از این مجموعه توسط مالک به میراث فرهنگی هبه شده گفت: سال گذشته ۱۲ هکتاراز این مجموعه توسط مالک به میراث فرهنگی هبه شد ولی وسعت این تپه تاریخی بسیار بیشتر از این بوده و تملک آن‌کار ساده‌ای نیست.
معاون میراث فرهنگی البرز ادامه داد: ۱۲هکتاری‌که هبه شده سال ۵۲ به عنوان هسته مرکزی این تپه تاریخی به ثبت رسیده ولی به نظرمی‌رسد وسعت کلی این مجموعه تاریخی بیش از ۱۰۰ هکتار باشد.
وی اضافه کرد: این تپه از شش بخش یان تپه،گوموش تپه، دوشان تپه، جیران تپه، مارال تپه و دژ مادی تشکیل شده‌که بخش‌گوموش تپه آن زیر ویلای مالک و یان تپه نیز خارج از ملک وی قرار گرفته است.
این مسئول اظهارکرد: مالک طی چند سال‌گذشته در بخشی از عرصه تپه ازبکی درختکاری بودکه پس آزادسازی بخشی از این تپه تاریخی آنها را جابه جاکرد.
مشکلی با مالک فعلی تپه ازبکی نداریم
طاهری با اشاره به اینکه مالک این تپه هیچ مشکلی با میراث فرهنگی ندارد، گفت: قبل از هبه بخشی از این تپه، میراث فرهنگی برای ورود به این مجموعه با مشکلاتی مواجه بود و مالک گاه سختگیری‌هایی دراین باره به خرج می‌داد ولی از سال‌گذشته تا کنون‌کارشناسان میراث فرهنگی به راحتی و بدون دغدغه امکان تردد در عرصه این تپه تاریخی را پیداکرده‌اند و هیچ مشکلی دراین زمینه وجود ندارد.
وی درباره فرایند تعیین حریم این محوطه توضیح داد: درمرحله اول پژوهشکده میراث فرهنگی نسبت به گمانه زنی این محوطه اقدام کند.
معاون میراث فرهنگی البرز ادامه داد: بعد ازاین مرحله، نقشه برداری از محوطه آغاز می‌شود و در مرحله بعد نتایج نقشه برداری‌ها در شورای ثبت استان و پس از آن در شورای ثبت سازمان میراث فرهنگی بررسی می‌شود.
طاهری تصریح کرد: پس از انجام همه این مراحل، حریم مشخص شده به تصویب رسیده وثبت نهایی می‌شود.
شرایط ایجاد سایت موزه در محوطه ازبکی
وی در ادامه به اقدامات صورت‌گرفته برای ایجاد سایت موزه در محوطه تپه ازبکی اشاره‌کردو گفت: برای ایجاد سایت موزه مقدماتی لازم است‌که‌ایجاد تابلوهای راهنما، مشخص‌کردن مسیر عبور گردشگران و تامین شرایط حفاظت مناسب از مجموعه تنها بخشی از آنها است.
این مسئول ابرازکرد: برای ایجاد سایت موزه در این محوطه باید شرایط مرمت و بازسازی مارال و دوشان تپه مهیا شود.
امکان بازدیدگروه‌های‌گردشگری از محوطه ازبکی
وی افزود: علاوه براین‌گردشگرانی‌که به قصد بازدید از این محوطه هزینه می‌کنند نیز حقوقی دارندکه می بایست درایجاد این سایت موزه لحاظ شود.
وی با بیان اینکه مشکلی‌در بازدیدگروه‌های‌گردشگری از این مجموعه وجود ندارد، گفت: درحال حاضرگروه‌های‌گردشگری و دانشجویی می‌توانند با هماهنگی با میراث فرهنگی از این محوطه تاریخی بازدیدکنند ولی اگر بنا باشد روند بازدید به صورت‌گسترده و با فروش بلیط همراه باشد باید شرایط اداره‌کل موزه‌های سازمان میراث فرهنگی تامین شود.
تپه ازبکی به خوبی حفاظت شده است
طاهری در باره چگونگی حفاظت از این محوطه تاریخی گفت: خوشبختانه به دلیل اینکه این محوطه طی سالهای‌گذشته محصور بوده به خوبی حفاظت شده و به سرنوشت برخی تپه‌های تاریخی دورافتاده استان‌که مورد تعرض قاچاقچیان قرارگرفته اند، دچار نشده است.
وی ادامه داد: علاوه براین، با توجه به اینکه مالک این محوطه از قدر و قیمت تاریخی و فرهنگی این مجموعه باخبر بوده تا جایی‌که توان داشته در حفاظت و نگهداری از آن تلاش‌کرده و نگرانی‌ای در این باره وجود ندارد.
این مسئول در پایان گفت: اگر از اعتبار درنظرگرفته شده برای تعیین حریم این محوطه باقی بماند، صرف مرمت و بازسازی بخش‌های آسیب این تپه خواهد شد تا این داشته تاریخی برای آیندگان باقی بماند.