روتیتر: رضوان رهبری گفت: با اشاره به ۱۴ نوامبر روز جهانی دیابت اظهار کرد: دیابت(Diabetes) یا قندخون یک بیماری سوخت و سازی متابولیک در بدن است که از هر ۲۰ ایرانی یک نفر را مبتلا می‌کند و نیمی از این تعداد نمی‌دانند که دیابت دارند. هر ۱۰ ثانیه یک نفر جان خود را و هر ۳۰ ثانیه یک نفر پای خود را، به علت عدم آگاهی از دیابت و روش کنترل آن، از دست می‌دهد.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی روتیتر، کارشناس تغذیه مرکز آموزشی درمانی گلستان اهواز گفت: استفاده از هرم غذایی به شما کمک می‌کند تا برای تغذیه صحیح از غذاهای متنوع استفاده کنید زیرا با مصرف غذاهای متنوع، ویتامین و مواد معدنی لازم بدن، تامین می‌شود.
وی ادامه داد: روند شیوع دیابت در ایران تحت کنترل نیست و بر پایه گزارش فدراسیون بین‌المللی دیابت، هم‌اکنون ۴۸ درصد از مردم در خاورمیانه از جمله ایران، در حالی مبتلا به دیابت هستند که از هر ۲ نفر، یک نفر از بیماری خود بی اطلاع است.
رهبری افزود: طبق گزارش انجمن پزشکی آمریکا، رژیم غذایی مملو از قند و نشاسته و کم تحرکی از عوامل اصلی ابتلا به دیابت است و اگر چه آسیایی‌ها شاخص توده بدنی (BMI) مساوی با شهروندان اروپایی دارند، اما با چربی انباشته بیشتر در ناحیه شکم، احتمال ابتلا به دیابت را در آنها افزون‌تر است.
دیابت چیست؟
کارشناس تغذیه مرکز آموزشی درمانی گلستان اهواز گفت: در خون همه انسان‌ها به طور طبیعی مقادیری قند وجود دارد که به وسیله هورمونی به نام انسولین وارد سلول‌های بدن می‌شود و منبع سوخت و ساز آنها را تامین می‌کند، اما اگر بدن توانایی لازم برای تولید مقدار انسولین کافی و یا سوخت و ساز مطلوب آن را نداشته باشد، قند وارد سلول‌های بدن نمی‌شود و میزان آن در خون از حد طبیعی بالاتر می‌رود که به این حالت “دیابت” می‌گویند.
نقش تغذیه سالم در کنترل قند خون
وی اظهار کرد: رعایت رژیم غذایی سالم، نقش مهمی در جلوگیری از بروز بسیاری از این عوارض ایفا می‌کند. استفاده از هرم غذایی به شما کمک می‌کند تا برای تغذیه صحیح از غذاهای متنوع استفاده کنید زیرا با مصرف غذاهای متنوع، ویتامین و مواد معدنی لازم بدن، تامین می‌شود.
وی گفت: سعی کنید هر روز از هر گروه مواد غذایی موجود در هرم استفاده کنید، لازم است همه ما هرم غذایی را بشناسیم و در این میان اهمیت هرم غذایی برای بیماران دیابتی بیشتر است.
رهبری افزود: گروه نان و غلات، گروه میوه‌ها، گروه سبزیجات، گروه گوشت و حبوبات، گروه لبنیات وگروه چربی و شیرینی‌ها این هرم غذایی را تشکیل می‌دهند.
گروه نان و غلات را چگونه مصرف کنیم؟
وی اظهار کرد: غلاتی مانند جو و برنج، غذاهای موجود در این گروه هستند و سبزیجات نشاسته‌ای مانند سیب‌زمینی، نخود سبز و ذرت و حبوباتی مانند لوبیا چیتی، عدس، لپه، به این گروه غذایی تعلق دارند.
این کارشناس تغذیه ادامه داد: هر واحد نان و غلات شامل این موارد است؛ یک کف دست نان (معادل ۳۰ گرم) نان سنگک، تافتون یا نان بربری، یک‌چهارم نان لواش، یک‌سوم لیوان برنج و نصف لیوان ماکارونی پخته، هر واحد سبزیجات نشاسته‌ای و حبوبات نیز شامل این موارد است؛ یک‌سوم لیوان باقلا پخته، نصف لیوان ذرت یا نخود سبز، یک عدد متوسط ذرت(بلال)، سیب‌زمینی آب‌پز یک عدد (کوچک)، یک لیوان کدو حلوایی و نصف لیوان انواع لوبیا، عدس، لپه و نخود.
وی گفت: حبوبات معادل یک واحد نشاسته به اضافه یک واحد گوشت خیلی کم‌چرب محاسبه می‌شود.
رهبری افزود: بخش اعظم انرژی روزانه از گروه نان و غلات تامین می‌شود که به دو دسته تقسیم شده‌اند؛ اول شامل غلات تصفیه شده(بدون سبوس) شامل برنج سفید، نان سفید لواش، نان باگت، نان سوخاری، آرد سفید، جو پرک شده، ماکارونی، نان شیرینی، کیک،کلوچه و بیسکویت و دوم شامل غلات کامل (سبوس دار) شامل انواع نان سبوس‌دار از جمله نان سنگک و نان بربری، نان جو سبوس‌دار، ماکارونی سبوس‌دار و برنج قهوه‌ای(برنج سبوس‌دار) است.
وی یادآور شد: برنج قهوه ای سه برابر برنج سفید حاوی فیبر است و مصرف فیبر موجب کنترل قند خون و دیابت، پایین آمدن کلسترول و پیشگیری از سرطان روده بزرگ می‌شود. توصیه می‌شود افراد از نوع نان کامل(سبوس‌دار) استفاده کنند و از مصرف نوع تصفیه‌شده (بدون سبوس) بپرهیزند.
رهبری گفت: گروه میوه ها شامل میوه‌های تازه، یخ‌زده، کنسرو شده، میوه‌های خشک و آب‌میوه است و هر واحد میوه، معادل این مقادیر است؛ یک عدد میوه تازه متوسط، ۳ عدد خرما، نصف لیوان آب‌میوه، نصف لیوان کمپوت میوه و یک‌چهارم لیوان میوه خشک. افراد دیابتی نباید از آب‌میوه‌ها و کمپوت استفاده کنند. همچنین سبزیجات حاوی مقادیر کمی کربوهیدرات و کالری هستند و به دلیل وجود چربی، انتخاب مناسبی برای میان‌وعده‌ها است. سبزیجات یکی از منابع غنی از ویتامین، مواد معدنی و فیبر محسوب می‌شوند که برای بیماران دیابتی، مصرف کدو، سیر، پیاز و شلغم توصیه می‌شود و هر واحد سبزیجات معادل یک لیوان سبزیجات خام، نصف لیوان سبزیجات پخته و نصف لیوان آب سبزیجات است.
وی ادامه داد: هر واحد لبنیات معادل این مقادیر است؛ یک لیوان شیر یا ماست، دو لیوان دوغ و یک قاشق غذاخوری کشک.
این کارشناس تغذیه توصیه کرد: از گروه لبنیات از لبنیات کم‌چرب را انتخاب کرده و سه واحد در روز استفاده کنید. یک واحد چربی معادل این مقادیر است؛ یک قاشق مرباخوری روغن یا کره، یک قاشق غذاخوری پنیرخامه‌ای(۱۵گرم)، دو قاشق غذاخوری خامه، یک قاشق شکر، سه حبه قند و یک قاشق غذاخوری عسل. همچنین لازم است مصرف قندهای ساده محدود شود.
بیماران در شرایط هیپوگلایسمی چه کنند؟
این کارشناس تغذیه اظهار کرد: همیشه همراه خود قرص گلوکز داشته باشید. شما می‌توانید این قرص‌ها را از داروخانه‌ها و یا سوپرمارکت‌ها تهیه کنید. منابع دیگر قندهای ساده که می‌توان در درمان هیپوگلیسمی مورد استفاده قرار داد عبارت است از آب‌میوه‌ها، انواع آبنبات، بیسکوییت و کراکرها. آنچه می‌خورید باید حداقل حاوی ۱۵ تا ۲۰ گرم قند یا کربوهیدرات باشد. برای درمان هیپوگلیسمی باید چیزی بخورید که قسمت اعظم آن کربوهیدرات یا قند باشد.
رهبری گفت: غذاهای حاوی چربی همراه قند مانند شکلات، انواع شیرینی‌های خشک یا کلوچه‌ها، برای درمان سریع هیپوگلایسمی مناسب نیستند.
وی اظهار کرد: هر زمان به هیپوگلیسمی مبتلا شدید و آن را درمان کردید، ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بعد دوباره قند خون خود را اندازه بگیرید. اگر هنوز قند خون شما پایین است و علایم افت قند خون در شما از بین نرفته است؛ برای بار دیگر درمان را تکرار کنید. بعد از اطمینان از بهبودی، غذاها و میان وعده‌های خود را، طبق برنامه مصرف کنید. بهتر است تعداد وعده ها را بیشتر و مقدار غذای هر وعده را کمتر کنید. همچنین انجام ورزش سبک روزانه در تنظیم قند خون بسیار موثر است.
وی افزود: مصرف دارچین و شوید همراه غذاها و همچنین انواع مغزها (گردو و بادام و…) فراموش نشود.
رهبری ادامه داد: روزانه حداقل ۶ تا ۸ لیوان آب بنوشید. بر اعصاب تسلط داشته باشید و از هر نوع استرس دوری کنید، استرس موجب افزایش قند خون می‌شود. در مصرف نمک و مواد غذایی شور و کنسروها احتیاط شود. حتما وعده قبل از خواب میل شود و حتما جهت مشاوره و دریافت رژیم غذایی مناسب وضعیت خود، به کارشناس تغذیه مراجعه کنید.
این کارشناس تغذیه اظهار کرد: محدودیت مصرف میوها با قند بالا نظیرموز، زرد آلو، خرما ، انگور، انجیر، هندوانه، خربزه و طالبی و مصرف میوه‌های تازه به جای کمپوت و آب‌میوه را رعایت کنید.
وی گفت: اشتباه‌های رایجی میان بیماران دیابتی وجود دارد؛ باید توجه داشت که خرما و عسل نیز همانند دیگر کربوهیدرات‌ها موجب افزایش قند خون می‌شوند. برشته کردن نان نیز موجب افزایش قند آن می‌شود و لبنیات و میوه‌ها، همانند نان و غلات کربوهیدرات دارند و موجب افزایش قند خون می‌شوند.