دولت با گران کردن دلار، ۳ ماه یارانه نقدی را تامین کرد

به دنبال بروز نوسانات شدید ارزی در اواسط سال گذشته، دولت تصمیم گرفت با راه‌اندازی مرکز مبادلات ارزی، اقدام به تخصیص ارز به قیمت ۲ درصد زیر نرخ بازار نماید. این مرکز از اوایل مهرماه ۱۳۹۱ آغاز به کار کرد. قیمت دلار عرضه‌شده در مرکز مبادلات ارزی در اکثر روزهای کاری آن در سال گذشته مابین ۲۴۰۰ تا ۲۵۰۰ تومان در نوسان بود.

این در حالی بود که طبق قانون بودجه سال ۱۳۹۱، نرخ ارز مرجع ۱۲۲۶ تومان لحاظ شده و دولت نیز برای واردات کالاهای اساسی همچنان دلار با نرخ ارز مرجع تخصیص داده و می‌دهد.

بیستم اسفندماه گذشته، رئیس‌کل بانک مرکزی اعلام کرد که «از آغاز فعالیت مرکز مبادلات ارزی نزدیک به ۷ میلیارد دلار ارز تخصیص داده شده است.»

این بدین معنا است که در شش ماه دوم سال گذشته برای واردات کالاهای مختلف، ۷ میلیارد دلار ارز به قیمت حدود ۲۵۰۰ تومان عرضه شده است. این در حالی است که اگر دولت، مرکز مبادلات ارزی را تشکیل نمی‌داد و به سیاق سال‌های قبل، دلار را به قیمت ارز مرجع عرضه می‌کرد، می‌بایستی دلار را به قیمت ۱۲۲۶ تومان می‌فروخت، که همانطور که ذکر شد آن را به قیمت ۲۵۰۰ تومان فروخته است.

یک محاسبه ساده نشان می‌دهد که مابه‌التفاوت درآمد دولت از محل عرضه ۷ میلیارد دلار ارز به نرخ مرکز مبادلات ارز با نرخ ارز مرجع، بیش از ۸ هزار میلیارد تومان می‌شود. اگر نرخ ارز مرکز مبادلات را به طور حداقلی ۲۴۲۶ تومان در نظر بگیریم (که البته همواره بالاتر از این رقم بوده است) مابه‌التفاوتی که از فروش ۷ میلیارد دلار ارز به جیب دولت رفته است، حدود ۸۴۰۰ میلیارد تومان می‌شود.

به عبارت دیگر، طبق قانون بودجه دولت می‌بایست از فروش ۷ میلیارد دلار ارز به قیمت ۱۲۲۶ تومان حدود ۸۶۰۰ میلیارد تومان درآمد کسب می‌کرد، اما عملا با فروش آن به نرخ مابین ۲۴۰۰ تا ۲۵۰۰ تومان، حداقل بیش از ۱۷ هزار میلیارد تومان درآمد کسب کرده است که بیش از ۸ هزار میلیارد تومان، درآمد جدید محسوب می‌شود اما هنوز هیچ مقام دولتی اعلام نکرده که این رقم درآمد هنگفت کجا رفته است؟

از آنجا که دولت ماهانه حدود ۳ هزار میلیارد تومان صرف پرداخت یارانه نقدی می کند، می توان نتیجه گرفت که رقم درآمد کسب شده از گران کردن دلار، معادل حدود ۳ ماه پرداخت یارانه نقدی بوده است. این در حالی است که نمایندگان مجلس تاکنون بارها نسبت به استفاده دولت از منابع دیگر برای پرداخت یارانه نقدی، انتقاد کرده اند.

در همین ارتباط دکتر ولایتی یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری نیز ریشه اصلی افزایش قیمت ارز را در ضعف مدیریت پولی و بانکی کشور و همچنین نگاه به ارز به عنوان یکی از منابع جبران کسری بودجه می داند.

گفتنی است طبق آمار رسمی بانک مرکزی، دولت فقط طی ۳ ماهه پاییز حدود ۱۷ میلیارد دلار از محل فروش نفت و فرآورده‌های نفتی، درآمد کسب کرده بود. در صورت تداوم این روند در ۳ ماهه پایانی، رقم درآمد نفتی دولت در نیمه دوم سال گذشته حدود ۳۴ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.

در هر صورت، مابه‌التفاوت درآمد ارزی دولت در سال گذشته، رقم هنگفتی است که ضروری است نسبت به سرنوشت این پول شفاف‌سازی شود.