حکایت توزیع ناعادلانه رونق گردشگری در بافت تاریخی یزد
روتیتر: در حالی بخش‌های راکد بافت تاریخی یزد می‌تواند با فراهم کردن حداقل زیرساخت‌های مورد نیاز بازدید گردشگران از بناهای تاریخی این منطقه رونق یابد که هنوز این محدودیت‌ها و کمبودها از سوی متولیان برخی از بناهای ارزشمند و فاخر این محدوده مرتفع نشده است.
گاهی مرز بین خوبی و بدی، زیبایی و زشتی یا رفاه و فقر تنها یک خط باریک و بعضاً هم به پهنای یک خیابان می‌شود، داستان از سال ۱۳۱۰ یعنی زمان پهلوی اول و تشکیل نهضت راه متشکل از تعدادی فرد غیرمتخصص آغاز می‌شود، آن هنگام که در قالب این نهضت، ایجاد خیابان‌ها در شهرهای بزرگ و کوچک را برنامه‌ریزی کردند و به صورت علامت ضرب و جمع و بدون هیچ مطالعه‌ای خیابان ایجاد میکردند.
ایادی رضاخان برای ایجاد این خیابان‌ها علاوه بر تصرف املاک مردم در عین نارضایتی، بسیاری از آثاری تاریخی را نیز در برخی شهرها مانند یزد تخریب کردند، به عنوان نمونه با ایجاد خیابان قیام کنونی که حد فاصل میدان امیرچخماق تا میدان بعثت کنونی در شهر یزد است، بافت تاریخی و بازار قدیمی به هم پیوسته یزد را تکه تکه کردند و حتی بخش اعظم قرینه میدان امیرچخماق ملقب به میدان شاه عباسی که اکنون به عنوان میدان بعث معروف است را نابود کردند.
البته تاثیر این اقدام غیرکارشناسی در سال‌های اخیر به ویژه پس از ثبت جهانی بیشتر و بیشتر برای همگان مشهود می‌شود چرا که در طی این سال‌ها بخش‌هایی از بافت تاریخی یزد که در محدوده تقریباً شرق خیابان قیام یعنی در اطراف مسجد جامع یزد واقع شده مانند محله‌های فهادان، مسجد جامع، دارالشفاء و لب خندق رونق چشمگیری پیدا کرده‌اند و در مقابل محلات سوی دیگر خیابان قیام مانند گلچینان، میرقطب و یعقوبی با وجود بناهای فاخر و ارزشمند روز به روز نه فقط از رونق افتاده که ابه دلیل نبود زیرساخت‌های گردشگری و محرومیت به بخشی کم سکنه و عمدتاً در انحصار اتباع خارجی تبدیل شده، در حالی که تنها یک خیابان از بافت جهانی یزد فاصله دارد این روزها به محل بروز آسیب‌های اجتماعی مختلف تبدیل شده است.
این بی‌رونقی در حالی در منطقه غرب خیابان قیام اتفاق افتاده که این بخش از شهر بی‌بهره از آثار تاریخی و فاخر نیست و ابنیه‌ای ارزشمند متعددی مانند بیت شهید صدوقی(ره)، خانه‌های تاریخی رسولیان و مرتاض، میدان و مدرسه تاریخی خان، مجموعه بازارهای سنتی و بانک‌شاهی، مسجد تبریزیها، مصلی و مسجد ملااسماعیل، آستان مقدس امام‌زاده جعفر(ع) و امام زاده سهل ابن علی(ع) را در خود جای داده است.
البته شاید وجود همین بناهای تاریخی نیز تاکنون مانع نابودی و از رونق افتادن کامل این منطقه شده، هرچند بعضاً متولیان همین بناهای تاریخی به اهمیت رونق گردشگری ابن بخش از بافت تاریخی نیز آگاهی و اشرافیت اطلاعاتی لازم را ندارند، نمونه بارز این موضوع را می‌توانیم در مورد ممنوعیت ورود و بازدید گردشگران از خانه‌های تاریخی و دارای معماری شاخص رسولیان و مرتاض که اکنون در قالب یک فضای آمورزشی یعنی دانشکده‌های هنر و معماری و دانشکده شهرسازی دانشگاه یزد فعالیت دارند، اشاره کرد.
و نکته جالب این است که در حالی گردشگران از بازدید از این دو بنای ارزشمند تاریخی و فاخر که هویت شهر جهانی یزد را در خود جای داده‌اند، محروم هستند که عموم مردم و گردشگران می‌توانند از بیت سومین شهید محراب حضرت آیت‌الله صدوقی(ره) به عنوان یکی از پایگاه‌های ارزشمند مردمی و سیاسی دوران انقلاب اسلامی با معماری منحصر بفرد به سهولت بازدید کنند.
«سیدمصطفی فاطمی» مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد در مورد محدودیت حضور گردشگران و حتی خبرنگاران و عکاسان در این دو خانه تاریخی که در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده‌اند، می‌گوید: خانه‌های تاریخی مذکور از بناهای نفیس و ارزشمند میراثی یزد هستند اما محدودیت بازدید باعث شده تا گردشگران نتوانند از آن بهره‌مند شوند و از تماشای زیبایی‌های این مجموعه تاریخی محروم بمانند.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، از متولیان دانشگاه یزد می‌خواهد تا شرایطی فراهم کنند تا امکان بازدید گردشگران از این بنا مانند سایر دانشگاه‌ها و موسساتی که در ابنیه تاریخی فعال هستند، مهیا شود.
البته «قاسم برید لقمانی» رییس دانشگاه یزد در گفت‌وگو با ایسنا از وجود برنامه‌هایی در این رابطه خبر می‌دهد و می‌گوید: امکان بازدید گردشگران از این بنای فاخر در ساعات غیراداری به زودی در قالب طرحی فراهم خواهد شد.
«محمد جعفر احرامپوش» مدیر پشتیبانی دانشکده هنر و معماری که به عنوان تهیه کننده طرح بازدید از این مجموعه تاریخی معرفی شده است، به خبرنگار ایسنا می‌گوید: این طرح در قالب دو نوع بازدید طراحی شده که طی آن در ساعات اداری قابلیت بازدید تخصصی با ارائه مدارک و معرفینامه و در ساعات غیراداری قابلیت بازدید برای عموم به ویژه گردشگران فراهم می‌شود.
وی اجرای این طرح را برای اواخر دی ماه یا اوایل بهمن ماه وعده می‌دهد و اضافه می‌کند: طرح ابتدایی در این باره ارائه شده و در حال تهیه طرح کاربردی بازدید گردشگران از دانشکده هستیم که قرارداد و روند قانونی آن باید طی شود.
این مسئول از ویژگی‌های قابل قبول این طرح در رونق گردشگری منطقه یاد می‌کند و در پایان می‌گوید: قرار است در اجرای این طرح سایر خدمات مورد نیاز به گردشگران نیز ارائه شود و موزه نمایشگاهی برای ارائه دست بافته‌ها و آثار دانشجویان به منظور فروش و نمایش هم دایر گردد تا از این طریق دانشکده نیز به زنجیره گردشگری وارد شود.
