مصائب کوچکترین شهر جهانی ثبت شده؛ضایعات سفال نفس «لالجین» را گرفت
روتیتر:لالجین به‌عنوان کوچکترین شهر جهانی ثبت‌شده در تکاپوی معرفی در دنیا است اما در این میان مشکلاتی پیش‌پاافتاده سد راه این موضوع شده و طی مسیر برای شناساندن ظرفیت‌ها را دشوار کرده است.
به گزارش روتیتر: «لالجین» با جمعیتی افزون بر ۱۵ هزار نفر در ۲۳ کیلومتری مرکز استان همدان واقع‌شده و بیش از ۱۲۰۰ واحد خرد، کوچک و متوسط تولید، تکمیل و فروش سفال و سرامیک را در خود جای‌داده است به‌گونه‌ای که فعالیت بیش از ۶۰ درصد مردم این شهر با صنعت سفال و سرامیک اعم از تولید، تکمیل، فروش، صادرات، حمل‌ونقل مرتبط است.
ساختار منحصربه‌فرد تولید سفال در این شهر به‌گونه‌ای توسط دست توانمند طبیعت رقم خورده است که از تهیه انواع مختلف مواد اولیه تا تولید، تکمیل، توزیع و درنهایت صادرات سفال و سرامیک همگی یا در لالجین انجام می‌شود یا قابلیت انجام آن در این شهر وجود دارد.
سال ۹۴ و درحالی‌که ماه‌ها را یکی پس از دیگری پشت سر می‌گذاشتیم برای نخستین بار زمزمه‌هایی مبنی بر ثبت شدن لالجین به‌عنوان شهر جهانی سفال به گوش رسید تا اینکه داوران یونسکو اردیبهشت‌ماه سال ۹۵ در شهر لالجین حضور یافته و جوانب هنر سفال‌سازی در این شهر را موردبررسی قرار دادند.
سال ۹۵ لالجین به‌عنوان شهر جهانی سفال به ثبت سازمان جهانی یونسکو رسید همین اتفاق سبب شد جدیت در ثبت لالجین به‌عنوان شهر جهانی سفال دوچندان شود و در نهایت زحمات و تلاش‌های مسئولان، هنرمندان لالجینی و رسانه‌های استان به ثمر نشست و لالجین به‌عنوان شهر جهانی سفال به ثبت سازمان جهانی یونسکو رسید.
پس از کسب این امتیاز لالجین زیر ذره‌بین قرار گرفت چراکه باید این عنوان برای لالجین حفظ می‌شد و تنها در حد یک اسم به آن بسنده نمی‌شد.
پیگیری‌ها برای بررسی مقید بودن ساکنان شهر لالجین به آنچه داوران یونسکو در ثبت جهانی سفال لالجین عنوان کرده بودند ادامه داشت تا اینکه سال گذشته و در اولین سالگرد معرفی شهر جهانی سفال لالجین یک‌بار دیگر کارشناسانی رهسپار این شهر شدند و جوانب را از زاویه‌ای دیگر بررسی کردند.
لالجین کوچکترین شهر جهانی ثبت‌شده
امسال نیز در دومین سالگرد این رویداد؛ لالجین که به‌عنوان کوچکترین شهر جهانی ثبت‌شده مطرح است مورد بازدید قرار گرفت اما این بار قضیه متفاوت بود چراکه همدان در سال جاری به‌واسطه انتخاب شدن به‌عنوان پایتخت گردشگری کشورهای آسیایی و نیز میزبانی از اجلاس جهانی گردشگری با شرایط خاصی روبرو بود و تلاش‌ها برای معرفی هر چه بیشتر و بهتر همدان و سایر ظرفیت‌های آن با قوت دنبال می‌شد.
در این میان شهر جهانی سفال لالجین به‌طور ویژه موردتوجه قرار داشت به‌طوری‌که در بیشتر جلساتی که به‌منظور برنامه‌ریزی برای بهتر برگزار کردن رویدادهای «همدان ۲۰۱۸» دنبال می‌شد ردپای لالجین وجود داشت و خواسته و ناخواسته ذهن را به سمت خود می‌کشاند.
عایدی لالجین از رویداد «همدان۲۰۱۸» چه بود
با تمام این تفاسیر دو رویداد بین‌المللی همدان برگزار شد و به پایان رسید اما اینکه از محل برگزاری این برنامه‌ها چه چیزی عاید لالجین شد و آیا مشکلاتی که هر از چند گاهی تیتر رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها می‌شد رفع شده است یا خیر سؤالی است که خبرنگار مهر به بررسی بیشتر آن پرداخته است.
کارشناس گردشگری استان همدان در توضیح ویژگی‌های شهر لالجین در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه لالجینی‌ها با هنر سفالگری عجین هستند و بیشتر مردم به هنر سفالگری مشغول‌اند، گفت: اگرچه سفالگری در جای‌جای ایران رونق دارد اما فقط لالجین؛ پایتخت سفالگری جهان است و این نشان‌دهنده متفاوت بودن لالجین است.
لالجین رتبه اول صادرات سفال کشور را به خود اختصاص داده و این امتیاز را همچنان داراست لیلا غفاری بابیان اینکه لالجین رتبه اول صادرات سفال کشور را به خود اختصاص داده و این امتیاز را همچنان داراست، گفت: صنایع‌دستی و هنر سفالگری در لالجین سابقه‌ای چند هزارساله دارد تا جایی که گفته‌شده چنگیز خان مغول در حیرت از هنر سفالگری لالجینی‌ها، دستور داد که از هنرمندان لالجینی، هنر سفالگری آموخته شود.
وی با تأکید بر اینکه هنر سفالگری نسل به نسل به مردم شهر لالجین رسیده و سفالگری، میراث اجدادی مردم این شهر است، گفت: اگر کسی در لالجین متولد شود به‌سختی می‌تواند سفالگر نشود، به‌ویژه اگر پدرش هم سفالگر باشد.
غفاری با اشاره به اینکه در لالجین بیش از ۸ هزار مدل سفال با لعاب‌ها و سایزهای متفاوت تولید می‌شود و این شهر با ۱۷ هزار نفر جمعیت، یک هزار و ۲۰۰ کارگاه سفالگری و ۳۰۰ واحد فروشگاهی دارد که کار بازاریابی و فروش را انجام می‌دهند، ادامه داد: اشتغال‌زایی لالجین به حدی است که نه‌تنها خود را سیراب کرده بلکه باری هم از روی دوش مرکز استان برداشته است.
وی بابیان اینکه باوجود ظرفیت‌های بسیار در لالجین مشکلاتی نیز گریبان گیر این منطقه است، گفت: درحالی‌که بارها برای رفع معضل ضایعات سفال جلسه برگزار و تدابیری اتخاذشده اما همچنان این مشکل که چهره نامناسبی نیز به شهر داده پابرجاست.
پسماند تولیدی در شهر لالجین موضوعی است که به سابقه تولید سفال و سرامیک در این شهر برمی‌گردد وی بابیان اینکه پسماند تولیدی در شهر لالجین موضوعی است که به سابقه تولید سفال و سرامیک در این شهر برمی‌گردد، گفت: این مسئله به معضلی جدی تبدیل‌شده است.
غفاری بابیان اینکه مشکل وجود سفال چینی در بازار لالجین نیز بارها مطرح و البته در خصوص رفع آن اقداماتی انجام‌شده است، گفت: رفع مشکلات موجود لالجین را به شهری منحصربه‌فرد تبدیل خواهد کرد.
معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه سفال لالجین بعدازآنکه عنوان جهانی گرفت صاحب یک برند شد، گفت: در پی کسب امتیاز جهانی‌شدن سفال لالجین یک برند برای آن تعریف شد و در بحث تبلیغات مدنظر قرار گرفت.
علیرضا قاسمی بابیان اینکه برندسازی را در تمام صنایع‌دستی پیگیری می‌کنیم، گفت: لالجین هم با این عنوان دارای یک برند جهانی شد و در پی آن عرصه برای حضور محصولات در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی باز شد.
عنوان شهر جهانی سفال لالجین کمک کرد تا بتوانیم به بازارهای جهانی دست‌یابیم وی بابیان اینکه بر این اساس توانستیم با برنامه‌ریزی‌های متعدد در کشورهای مختلف محصولات سفال لالجین را معرفی کنیم، گفت: یکی از مسائلی که در بحث صنایع‌دستی مطرح است فروش و بازار عرضه است که عنوان شهر جهانی سفال لالجین کمک کرد تا بتوانیم به بازارهای جهانی دست‌یابیم.
معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان با اشاره به برنامه‌ریزی‌های مختلف برای افزایش سطح مهارت و آموزش صنعتگران، گفت: این مهم در راستای افزایش کیفیت برای حضور در بازار جهانی انجام شد کما اینکه به‌جز این‌ها نیز اقدامات حمایتی نظیر پرداخت تسهیلات به سفالگران انجام‌شده است.
قاسمی بابیان اینکه اقدامات انجام‌شده ما شامل چند بخش است، گفت: آموزش شاغلین، بالا بردن سطح علمی صنعتگران از طریق آموزش‌های مختلف ویژه شاغلین، پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت و حضور در نمایشگاه‌های خارجی سفال از عمده‌ترین برنامه‌ها است که انجام‌شده و همچنان نیز دنبال می‌شود.
سفال لالجین ۸ درصد صادرات استان را به خود اختصاص داده است
معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان تأکید کرد: اولین محصول صنعتی و صادراتی استان همدان سفال لالجین است که ۸ درصد صادرات استان را به خود اختصاص داده و با به‌کارگیری سیاست‌هایی که گفته شد به دنبال افزایش این میزان هستیم.
وی عنوان کرد: ثبت جهانی شهری همچون لالجین، عنوان مهمی بوده و روی گردشگری خارجی، اقتصاد محلی، اشغال زایی و توسعه صادرات صنایع‌دستی به‌طور مستقیم تأثیر دارد.
قاسمی همچنین بابیان اینکه فروشگاه‌ها در شهر لالجین به دودسته تقسیم می‌شوند، گفت: برخی فروشگاه‌ها در کنار عرضه سفال لالجین به عرضه سفال چینی هم مبادرت می‌ورزند اما لالجین به خاطر تبدیل‌شدن به شهر جهانی سفال باید تنها فروشنده سفال تولیدی منطقه خود باشد که از زمان تبدیل‌شدن لالجین به شهر جهانی سفال جلسات متعددی با صاحبان فروشگاه‌ها، اصناف، تعزیرات و سایر دستگاه‌های مرتبط برگزارشده تا از عرضه سفال چینی در این شهر جلوگیری شود.
عرضه سفال چینی بسیار کم شده است
وی بابیان اینکه بازدیدهای مشترک از وضعیت عرضه سفال نیز به انجام رسیده و اخطارها و تذکرها داده‌شده است، گفت: تاکنون بیشتر اقدامات انجام‌شده در راستای فرهنگ‌سازی صورت گرفته و تذکرها داده‌شده است و عرضه سفال چینی بسیار کم شده است.
اما در خصوص انباشت روزافزون ضایعات سفال و سرامیک و دفع آن در محیط‌زیست نیز شهردار لالجین در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه کارگاه‌های تولید سفال لالجین روزانه مقدار قابل‌توجهی ضایعات تولید می‌کنند، گفت: موضوع ضایعات سفال در لالجین مشکل جدیدی نیست.
حمید محبی بابیان اینکه این ضایعات در حریم جاده‌ها، حریم رودخانه و داخل زمین‌ها ریخته و موجب آلودگی خاک و آب‌های زیرزمینی می‌شود، گفت: ۳ پیمانکار برای انتقال ضایعات سفال از شهر لالجین در نظر گرفته‌شده هرچند برخی کارگاه‌ها به‌صورت روزانه و برخی به‌صورت هفتگی ضایعات خود را دفن می‌کنند.
لزوم راه‌اندازی صنایع تبدیلی برای حل معضل ضایعات سفال و سرامیک و گچ
وی بابیان اینکه قرار بود فکری برای جمع‌آوری ضایعات سفال موجود در حریم رودخانه قره‌چای صورت گیرد و شهرداری نیز برای کمک اعلام آمادگی کرده بود، اما تاکنون اقدامی نشده است، به لزوم راه‌اندازی صنایع تبدیلی برای حل معضل ضایعات سفال و سرامیک و گچ اشاره و عنوان کرد: با ایجاد صنایع تبدیلی و استفاده از این ضایعات در صنایع نسوز می‌توان مشکل را حل کرد.
وی بابیان اینکه ایجاد صنایع تبدیلی در این زمینه نیاز به سرمایه‌گذار، ارائه طرح و تسهیلات زیادی دارد، گفت: هرچند به‌تازگی سرمایه‌گذاری برای ایجاد صنایع تبدیلی اعلام آمادگی کرده اما در مرحله تغییر کاربری زمین باقی‌مانده و در صورت اخذ مجوز تغییر کاربری از جهاد کشاورزی، می‌تواند به دنبال تسهیلات باشد.
محبی با تأکید بر اینکه شهرداری لالجین از طرح‌ها و سرمایه‌گذاری برای ایجاد صنایع تبدیلی استقبال می‌کند، عنوان کرد: ایجاد صنایع تبدیلی راهکاری برای برون‌رفت از معضل انباشت این ضایعات است.
وی همچنین با تأکید بر اینکه «همدان ۲۰۱۸» به معرفی جاذبه‌ها و تسهیلات گردشگری استان همدان و به‌ویژه لالجین کمک کرد، گفت: لالجین نباید این فرصت و امتیاز را از دست بدهد.
