تصویر اولین شهر مدور دنیا که در ایران ساخته شد

این شهر دایره‌ای که تا قرن پنجم هجری قمری سکونت در آن جریان داشته هنوز به جاذبه جدی برای گردشگری هم تبدیل نشده است. از نبود راه دسترسی مناسب و تاسیسات خدمات رفاهی در کنار این اثر ملی گرفته تا آسیب دیوارهای دفاعی آن که بزرگ‌ترین دیوار گلی جهان به شمار می‌رود را می‌توان عمده‌ترین مشکلات این محوطه باستانی دانست.

دارابگرد جزء یکی از مراکز مهم اقتصادی، فرهنگی و نظامی جنوب کشور در زمان خود نیز محسوب می‌شده است.

دارابگرد دارای معماری با پلان مدور و با مساحت تقریبی ۹۰۰ هکتار است. پیرامون شهر، دیوار مخروطی عظیمی با باروها، برجک‌ها، دروازه‌ها و پل‌های متحرک بوده و از گل رس و سنگ و ملاط آهک ساخته شده که ارتفاع آن بیش از ۱۰ متر بوده و در طول زمان دچار فرسایش شده و ارتفاع آن اکنون به حدود ۷ متر می‌رسد.

وجود ماده چسبنده‌ای در میان ملاط و گل به کار رفته در دیوار سبب شده با گذشت بیش از ۲ هزار سال این دیوار با تخریب کم پابرجا و استوار باقی بماند. پشت دیوار خندقی برای حفاظت بیشتر از شهر ایجاد کرده بودند که دسترسی به شهر را در مواقع خطر بسیار مشکل می‌کرده است.

هم اکنون این محوطه باستانی با مشکلات متعددی همراه است و به باور فعالین حوزه میراث فرهنگی این شهر نیز باید در فهرست جهانی قرار می‌گرفت اما به نظر می‌رسد فعلاً برنامه‌ای برای جهانی شدن شهرهای هخامنشی فارس وجود ندارد.

در این رابطه یک فعال میراث فرهنگی در شهرستان داراب به مهر گفت: با اینکه شهر دارابگرد از پیشینه تاریخی منحصر به فردی برخوردار است و عنوان نخستین شهر مدور دنیا را یدک می‌کشد اما متاسفانه هنوز ناشناخته و مهجور باقی مانده است.

محمدباقر مهاجر افزود: این شهر کهن آن طور که باید مورد شناسایی قرار نگرفته و کمتر گردشگری هم که به شهرستان سفر می‌کند این اثر ملی را می‌بیند.‌

وی با اشاره به این که این شهر هخامنشی قابلیت ثبت در فهرست جهانی را دارد، افزود: دارابگرد به جای آن که در فهرست جهانی و یا حتی در فهرست موقت یونسکو قرار گیرد مورد غفت واقع شده است.

این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه این شهر باستانی از نداشتن یک پایگاه پژوهشی رنج می‌برد و در حال حاضر نیازمند مطالعات باستان‌شناسی است گفت: تخریب‌ها و فرسایش‌های متعددی که در سال‌ها بر دیوارها و سازه‌های گلی محوطه وارد شده است. در حال حاضر دارابگرد نیازمند توجه بیشتری است و جا دارد مسئولان این محوطه باستانی را ساماندهی کرده و به جاذبه گردشگری تبدیل کند.

وی با اشاره به اینکه نه تنها شهر دارابگرد بلکه دیوار گلی آن قابلیت ثبت در فهرست جهانی را دارد، اظهار داشت: می‌توان تلاش کرد تا دیوار اطراف این شهر که طولش به ۶ کیلومتر می‌رسد را در کتاب رکوردهای گینس به ثبت کرد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس نیز در این رابطه به مهر گفت: راه اندازی پژوهشکده در اختیار میراث فرهنگی نیست اما قطعا میراث برای نگهداری و حفاظت از این مجموعه تاریخی اقدامات زیادی انجام داده است.

مصیب امیری در رابطه با ثبت جهانی دارابگرد افزود: به طور حتم در آینده ثبت جهانی دارابگرد با توجه به پتانسیل‌های زیادی که دارد دنبال می‌شود زیرا این مجموعه اولین بنای خشتی جهان است.

وی ادامه داد: چندی قبل محور ساسانی در استان فارس ثبت جهانی شد به طور حتم پیگیری می‌شود تا مجموعه دارابگرد هم به پرونده ثبت جهانی محور ساسانی الحاق شود.